Quy định mới nhất của pháp luật về chơi họ, hụi, biêu, phường

(Luật Tiền Phong) – Chơi họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là chơi họ) là một hình thức huy động vốn truyền thống và được pháp luật thừa nhận từ năm 2006 tại Nghị định 144/2006 NĐ-CP. Tuy nhiên tại thời điểm hiện tại, Nghị định 144/2006 NĐ-CP đã xuất hiện nhiều điểm bất cập thiếu sót. Do đó trong năm 2019, Chính Phủ đã thông qua Nghị định 19/2019 NĐ-CP để kịp thời bổ sung, cập nhật những thiếu sót của Nghị định 144/2006 NĐ-CP. Trong bài viết này, Luật Tiền Phong sẽ giới thiệu cho các bạn các quy định mới nhất của pháp luật về chơi họ và các lưu ý khi tham gia chơi họ.

Quy định mới nhất của pháp luật về chơi họ, hụi, biêu, phường

Căn cứ quy định pháp luật:

• Nghị định 144/2006 NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường có hiệu lực từ ngày 22/12/2006 đến ngày 04/04/2019
• Nghị định 19/2019 NĐ-CP về họ hụi, biêu, phường có  hiệu lực từ ngày 05/04/2019

Theo Nghị định 19/2019 NĐ-CP thì những quy định mới cũng như các điểm lưu ý khi bạn tham gia chơi họ bao gồm:

1. Quy định về thành viên và chủ họ

Mặc dù cho đến thời điểm hiện tại pháp luật chưa ghi nhận bất kỳ tranh chấp nào giữa chủ họ và thành viên trong đó có chủ thể chưa đủ 18 tuổi, mất hoặc bị hạn chế hành vi dân sự,…. Tuy nhiên thực tế các tối tượng trên vẫn tham gia và thường bị bất lợi trong việc hưởng quyền của mình. Do đó, Nghị định 19/2019 NĐ-CP đã bổ sung các điều kiện khi muốn làm chủ họ hay thành viên tham gia để phù hợp với tình hình thực tế cũng như các quy định pháp luật dân sự hiện hành, theo đó:

1.1. Điều kiện làm thành viên

• Người tham gia làm thành viên dây họ là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự;
• Trong trường hợp người từ đủ mười lăm tuổi đến dưới mười tám tuổi vẫn có thể tham gia làm thành viên dây họ bằng tài sản riêng của mình; trường hợp tài sản riêng tham gia vào dây họ là bất động sản, động sản phải đăng ký thì khi muốn tham gia phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý;
• Bên cạnh đó phải thỏa mãn các điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ (nếu có).

2.2. Điều kiện làm chủ họ

Chủ họ là người tổ chức, quản lý dây họ, thu các phần họ và giao các phần họ đó cho thành viên được lĩnh họ trong mỗi kỳ mở. Do đó, các điều kiện làm chủ họ sẽ phải chặt chẽ hơn khi chỉ tham gia làm thành viên:

• Chỉ những người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự mới được làm chủ họ;
• Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì chủ họ là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác;
• Đáp ứng được các điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ (nếu có).

2. Quy định về hình thức thỏa thuận và việc thông báo tổ chức dây họ

Theo Nghị định 144/2006 NĐ-CP việc thỏa thuận tạo họ có thể chỉ cần thực hiện qua lời nói. Điều này dẫn đến chủ họ có thể tạo ra họ với quy mô thành viên không giới hạn dẫn đến nguy cơ cao vỡ họ; dễ dàng thao túng việc sử dụng tiền. Các thành viên không biết sự tham gia của nhau; không biết họ mình tham gia có bao nhiêu thành viên, dễ gặp rủi ro và bị mất những quyền lợi chính đáng của mình.

Do đó trong Nghị định 19/2019 NĐ-CP việc thỏa thuận tạo họ đã bắt phải thể hiện bằng văn bản và văn bản này sẽ phải công chứng chứng thực trong trường hợp những người tham gia yêu cầu.

Bên cạnh đó, hoạt động chơi họ thời điểm hiện nay đã phát triển với quy mô lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro nên trong một số trường hợp pháp luật yêu cầu chủ họ phải thông báo bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú về việc tổ chức dây họ:

• Tổ chức dây họ có giá trị các phần họ tại một kỳ mở họ từ 100 triệu đồng trở lên;
• Tổ chức từ hai dây họ trở lên.

3. Quy định về việc gia nhập, rút khỏi dây họ

Cũng giống như quy định về thỏa thuận tạo dây họ, việc gia nhập cũng như rút khỏi dây họ thường chỉ được thực hiện qua lời nói và thuộc quyền của chủ họ; dẫn đến việc quyền lợi cũng những thành viên đang tham gia thường bị ảnh hưởng. Để đảm bảo quyền lợi của các thành viên dây họ, việc gia nhập cũng như rút khỏi dây họ đã được quy định cụ thể và thiết chặt hơn:

3.1. Điều kiện gia nhập dây họ

Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, một người có thể trở thành thành viên mới của dây họ khi:

• Có sự đồng ý của chủ họ và tất cả các thành viên.
• Góp đầy đủ các phần họ theo thỏa thuận tính đến thời điểm tham gia.

3.2. Quy định khi rút khỏi dây họ như sau:

Thành viên đã lĩnh họ có thể rút khỏi dây họ nhưng phải góp các phần họ chưa góp và giao cho chủ họ hoặc thành viên được cử để lập và giữ sổ họ với trường hợp không có chủ họ. Việc rút khỏi dây họ của thành viên đã góp họ mà chưa lĩnh họ thực hiện như sau:

• Được nhận lại các phần họ theo thỏa thuận. Trường hợp không có thỏa thuận, thành viên rút khỏi dây họ được nhận lại các phần họ đã góp tại thời điểm kết thúc dây họ; nếu có lý do chính đáng thì được nhận lại phần họ đã góp tại thời điểm rút khỏi dây họ.
• Thành viên rút khỏi dây họ phải hoàn trả một phần tiền lãi đã nhận (nếu có) và thực hiện nghĩa vụ khác theo thỏa thuận; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường

Trường hợp người tham gia dây họ chết thì quyền, nghĩa vụ của người đó đã được xác lập trong quan hệ về họ được giải quyết theo quy định pháp luật về thừa kế. Việc tham gia dây họ của người thừa kế được thực hiện theo thỏa thuận của người thừa kế và những người tham gia dây họ.

4. Quyền yêu cầu cấp giấy biên nhận

Do Nghị định 144/2006/NĐ-CP không quy định về việc lập và cấp giấy biên nhận khi thực hiện các giao dịch nên việc ghi nhận các giao dịch này trong thực tế thường chỉ được chủ họ hoặc thành viên được cử ghi trong sổ của những người này quản lý. Khi có phát sinh tranh chấp, các thành viên thường chỉ có thể nói mà không thể cung cấp bằng chứng việc mình đã góp, nộp cho dây họ bao nhiêu tiền.

Do đó, tại Điều 13 Nghị định 19/2009/NĐ-CP quy định việc các thành viên của dây họ có quyền yêu cầu chủ họ hoặc người lập và giữ sổ họ cấp giấy biên nhận khi các thành viên thực hiện việc góp họ, lĩnh họ, nhận lãi, trả lãi hoặc thực hiện giao dịch khác có liên quan.

5. Quy định về mức lãi suất khi chơi họ

Nếu trong dây họ có lãi thì lãi suất sẽ dựa trên sự thỏa thuận của các thành viên trong dây họ hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ.

Tuy nhiên mức giới hạn lãi suất không vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần họ phải góp trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

6. Quy định với trường hợp thành viên không góp hoặc góp không đầy đủ phần họ

Nếu không có thỏa thuận khác thì theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 15 Nghị định 19/2019/NĐ-CP: Trong trường hợp đến kỳ mở họ mà có thành viên không góp phần họ hoặc góp nhưng không đầy đủ thì chủ họ là người có trách bù vào phần họ mà thành viên không góp hoặc góp không đủ.

Theo đó thành viên khi đến kỳ mở họ mà không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ có những trách nhiệm sau với chủ họ:

• Hoàn trả số tiền mà chủ họ đã góp thay;
• Trả lãi đối với số tiền chậm góp họ: Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, việc tính lãi đối với tiền góp chậm được xác định như sau:
  • Với những dây họ không có lãi hoặc có lãi nhưng thành viên không góp, góp không đầy đủ chưa lĩnh họ:Mức lãi suất trong trường hợp này do các bên thành viên đó và chủ họ thỏa thuận với nhau nhưng mức lãi suất cũng không được vượt quá 20%/năm của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả. Nếu thỏa thuận không được thì mức lãi suất là 10%/năm của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả.
  • Với những dây họ có lãi mà thành viên không góp, góp không đầy đủ đã lĩnh họ: Mức lãi suất đối với phần họ góp muộn bằng 150% lãi suất họ với thời gian không góp, góp không đầy đủ. Trường hợp có thỏa thuận về lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất thì mức lãi suất là 10%/năm đối với  

• Chịu phạt vi phạm trong trường hợp những người tham gia dây họ có thỏa thuận việc phạt vi phạm khi có thành viên không góp hoặc góp không đầy đủ dây họ;
• Bồi thường thiệt hại nếu do việc không đóng hay đóng không đầy đủ phần họ gây ra.

7. Quy định trách nhiệm của chủ họ khi không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ

Khi đến kỳ mở họ, chủ họ có nghĩa vụ giao các phần họ cho các thành viên được lĩnh họ tại kỳ mở họ đó. Nếu không có bất kỳ thỏa thuận nào mà đến kỳ mở họ, chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ phần họ cho thành viên được lĩnh họ tại kỳ mở họ thì chủ họ có các trách nhiệm sau:

• Trả lãi đối với số tiền chậm giao cho thành viên được lĩnh họ:

Mức lãi suất đối với số tiền chậm giao sẽ do hai bên thỏa thuận tuy nhiên không được vượt quá 20%/năm của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả, nếu không có thỏa thuận hoặc thỏa thuận không được thì mức lãi suất được xác định bằng 10%/năm của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả;

• Chịu phạt vi phạm trong trường hợp những người tham gia dây họ có thỏa thuận phạt chủ họ khi chủ họ khi không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ tại kỳ mở họ;
• Bồi thường thiệt hại nếu việc không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ làm ảnh hưởng, gây thiệt hại cho thành viên được lĩnh họ.

8. Quy định khi có tranh chấp trong họ

Đối với các tranh chấp về họ hoặc phát sinh từ họ (như thành viên không góp hoặc góp không đầy đủ phần họ, chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ, vỡ họ, …. ) thì tranh chấp đó sẽ được giải quyết qua con đường thương lượng, hoà giải hoặc bên có quyền lợi có thể gửi yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức bị xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của mình hoặc quyền lợi liên quan có đủ bằng chứng, chứng cứ chứng minh hành vi xâm phạm đó là hành vi hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, cho vay lãi nặng, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác thì có thể đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi xâm phạm đó.

Lưu ý: Do Nghị định 19/2019/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 05/04/2019 nên

• Các dây họ được xác lập, thực hiện trước ngày Nghị định 19/2019/NĐ-CP có hiệu lực thì áp dụng theo quy định của Nghị định số 144/2006/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2006 của Chính phủ về họ, hụi, biêu, phường.
• Các dây họ được xác lập trước ngày Nghị định 19/2019/NĐ-CP có hiệu lực và đang được thực hiện mà có nội dung, hình thức khác với quy định của Nghị định 19/2019/NĐ-CP thì các thành viên có thể thỏa thuận sửa đổi, bổ sung nội dung, hình thức để phù hợp với Nghị định 19/2019/NĐ-CP để áp dụng quy định của Nghị định 19/2019/NĐ-CP.
• Các dây họ được xác lập trước ngày Nghị định 19/2019/NĐ-CP có hiệu lực mà chưa được thực hiện hoặc đang được thực hiện mà có nội dung và hình thức phù hợp với quy định tại Nghị định 19/2019/NĐ-CP thì được áp dụng các quy định tại Nghị định 19/2019/NĐ-CP.

Trên đây là bài viết của Luật Tiền Phong về các quy định mới nhất của pháp luật về chơi họ, hụi, biêu, phường và những lưu ý khi tham gia. Nếu bạn muốn tham gia chơi họ nhưng vẫn còn những điều thắc mắc thắc mắc xoay quanh các quy định của pháp luật về chơi họ hay bạn đang gặp các tranh chấp phát sinh từ dây họ và đang cần một cơ sở tư vấn uy tín, hãy nhanh tay liên hệ với Luật Tiền Phong qua tổng đài 091 616 2618/ 0976 714 386 được tư vấn miễn phí.

=============================

CÔNG TY LUẬT TNHH TIỀN PHONG

Hotline: 091 616 2618/ 0976 714 386

Hotmail: contact@luattienphong.vn

Địa chỉ: Tòa nhà Bình Vượng, số 200 Quang Trung, Hà Đông, Hà Nội