Xác nhận tình trạng hôn nhân cho người đã chết (là bố mẹ khi khai nhận thừa kế)

(Luật Tiền Phong) – Việc xác nhận tình trạng hôn nhân cho người đã chết là bố mẹ của mình khi khai nhận thừa kế không phải khi nào cũng dễ dàng để thực hiện. Mời các bạn quan tâm theo dõi bài viết của chúng tôi dưới đây, qua đó có thể tham chiếu giải quyết cho các trường hợp gặp phải trên thực tế.

Câu hỏi:

“Bố tôi mất năm 2021, mẹ tôi mất năm 2024. Khi còn sống bố mẹ tôi không có đăng ký kết hôn. Bố mẹ tôi sinh được 9 người con. Hiện nay chúng tôi vẫn lưu giữ hộ khẩu trong đó ghi tên bố tôi là chủ hộ là chồng, quan hệ của mẹ tôi là thành viên hộ gia đình với tư cách là vợ. Bố mẹ tôi có để lại 2 thửa đất và nhà tại Phú lãm, Hà Đông. Khi thực hiện thủ tục khai nhận thừa kế, chúng tôi đã chuẩn bị đủ hồ sơ, do không có đăng ký kết hôn của bố mẹ tôi đến văn phòng công chứng đã phát hành công văn gửi đến Ủy ban nhân dân phường Phú Lãm đề nghị xác nhận quan hệ hôn nhân của bố mẹ tôi. Trong công văn của văn phòng công chứng, công chứng viên có đề nghị Ủy ban nhân dân phường căn cứ hồ sơ lưu và xác nhận đơn của 1 trong những đồng thừa kế khai bố mẹ chúng tôi là vợ chồng. Ủy ban nhân dân phường chỉ xác nhận từ thời điểm năm 2021 đến thời điểm qua đời, mẹ tôi không kết hôn với ai. Không trả lời văn phòng công chứng về nội dung hỏi bố mẹ tôi có phải là vợ chồng hay không.

Chúng tôi có ra nói khó với Ủy ban phường thì được trả lời, Ủy ban không có trách nhiệm cấp giấy xác nhận hôn nhân cho những người đã chết, chúng tôi không biết làm thế nào. Kính nhờ luật sư tư vấn giúp.“

Trả lời:

Quy định về xác nhận tình trạng hôn nhân theo hôn nhân thực tế.

Thông tư 04/2020/TT-BTP ngày 28/5/2020 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn Luật Hộ tịch, quy định về xác nhận tình trạng hôn nhân theo đó thủ tục này được thực hiện để xin xác nhận để đăng ký kết hôn, hoặc tham gia các giao dịch dân sự cần chứng minh tình trạng hôn nhân. Điều 33 Thông tư 04 quy định:

• Nếu chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 và chưa ly hôn hoặc không có sự kiện vợ (chồng) chết hoặc bị tuyên bố là đã chết thì ghi rõ là hiện tại đang có vợ/chồng là bà/ông….
• Nếu có đăng ký kết hôn hoặc chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, nhưng đã ly hôn và chưa kết hôn mới thì ghi rõ là đã đăng ký kết hôn hoặc đã có vợ/chồng, nhưng đã ly hôn theo Bản án/Quyết định ly hôn số… ngày… tháng… năm… của Tòa án nhân dân…; hiện tại chưa đăng ký kết hôn với ai.
• Nếu có đăng ký kết hôn hoặc chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, nhưng vợ/chồng đã chết và chưa kết hôn mới thì ghi rõ là đã đăng ký kết hôn hoặc đã có vợ/chồng, nhưng vợ/chồng đã chết (Giấy chứng tử/Trích lục khai tử/Bản án số:… do… cấp ngày… tháng… năm…);

Cùng với quy định trên, căn cứ Mục 1 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, căn cứ điểm a khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội, trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật Hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực) mà chưa đăng ký kết hôn, nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung.

Mặt khác, theo điểm d Mục 2 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP quy định việc chung sống với nhau như vợ chồng, thuộc 1 trong các trường hợp: có tổ chức lễ cưới Ý và về chung sống với nhau, việc chung sống được nhiều người biết và chứng kiến, cùng xây dựng gia đình.. thì những quan hệ hôn nhân xác lập trước năm 1987 dù chưa đăng ký kết hôn nhưng sẽ đương nhiên được công nhận là vợ chồng trên thực tế.

Như vậy, pháp luật thừa nhận quan hệ hôn nhân thực tế và khi giải quyết thủ tục xác nhận tình trạng hôn nhân cho người còn sống, UBND cấp xã căn cứ thực tế chung sống vẫn giải quyết.

Xác nhận quan hệ hôn nhân cho người đã chết khi khai nhận thừa kế.

Mặc dù pháp luật không quy định việc xác nhận hoặc cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho người đã chết, nhưng với các trường hợp người để lại di sản đã chết không để lại di chúc, khi sống không có đăng ký kết hôn, 1 bên chết, bên còn lại chưa từng xin xác nhận tình trạng hôn nhân thì rõ ràng, giải quyết việc không có tài liệu về việc đăng ký kết hôn đối với các đồng thừa kế bắt buộc phải chọn: 1/ tự làm đơn xin UBND cấp xã xác nhận quan hệ hôn nhân thực tế của bố mẹ mình; hoặc 2/ nhờ Văn phòng công chứng thụ lý hồ sơ và phát hành văn bản hỏi UBND cấp xã về quan hệ hôn nhân thực tế.

Theo quan điểm của chúng tôi, Bộ Tư pháp có hướng dẫn việc căn cứ quá trình chung sống thực tế có thể xác nhận quan hệ vợ chồng thì UBND cấp xã hoàn toàn có thể xác nhận quan hệ vợ chồng theo hôn nhân thực tế cho gia đình bạn trong trường hợp này. Đây không phải là thủ tục xác nhận tình trạng hôn nhân bằng một thủ tục độc lập, cấp cho người đã chết. Đây là thủ tục xác nhận tài liệu, sự kiện, để qua đó làm rõ tình trạng hôn nhân của người đã qua đời, dựa trên các căn cứ, dữ liệu thực tế, đáng tin, được quy định trong văn bản pháp luật.

Căn cứ tài liệu bạn gửi, chúng tôi nhận thấy: Văn phòng công chứng hỏi UBND cấp xã nhưng có đưa ý “đề nghị UBND phường căn cứ hồ sơ lưu, xác nhận lời trình bày của ông .. về việc bố mẹ ông là vợ chồng” thì tương đối khó cho UBND phường bởi lẽ, hôn nhân thực tế được chứng minh qua việc cưới hỏi được nhiều người biết, việc chung sống cùng nhau được nhiều người biết, việc sinh con, khai sinh ghi tên bố mẹ chỉ là bố mẹ (không có thông tin vợ chồng), do đó, UBND cấp xã sẽ không có và không cần căn cứ vào hồ sơ lưu mới xác nhận được.

Giải pháp của luật sư.

Trong trường hợp của bạn, gia đình có sổ hộ khẩu gốc trong đó ghi tên bố bạn là chồng, là chủ hộ, mẹ bạn là thành viên HGĐ, là vợ; ngoài ra, còn có Giấy khai sinh của các anh chị em bạn, đều được cấp trước năm 1987, các tài liệu này đã chứng minh được bố mẹ bạn chung sống thực tế trước năm 1987 trong nhiều chục năm. Bạn có thể liên hệ với UBND phường, cung cấp thêm các tài liệu trên để được UBND phường xác nhận quan hệ hôn nhân thực tế của bố mẹ bạn. Đồng thời, bạn có thể đề nghị UBND phường tổ chức xác minh thông qua tổ dân phố, hàng xóm, để có thêm tài liệu xác nhận quan hệ hôn nhân thực tế của bố mẹ bạn.

Trên đây là tư vấn của chúng tôi đối với vốn đầu tư bạn quan tâm. Nếu bạn có chỏi nào, hoặc khi thực hiện còn gặp vướng mắc, vui lòng liên hệ với luật sư để được trợ giúp.

Thân chúc bạn luôn nhiều sức khoẻ và sớm giải quyết được vấn đề của mình.

Trân trọng.

Bài liên quan:

• Thủ tục khai nhận di sản thừa kế không có di chúc đối với biệt thự cổ ở Hà Nội
• Quy định mới nhất về thừa kế nhà đất

—————————————-

Công ty Luật TNHH Tiền Phong

Điện thoại tư vấn: 091.6162.618 và 097.8972.587

Email: Contact@luattienphong.vn

Địa chỉ: Tầng 3, tòa nhà Bình Vượng, số 200, đường Quang Trung, phường Quang Trung, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.