Tư vấn về quyền giám hộ của ông bà đối với cháu

(Luật Tiền Phong) – quyền giám hộ của bà đối với cháu được quy định như thế nào? vui lòng xem xét bài viết sau đây của chúng tôi để biết chi tiết.

Chế định giám hộ trẻ vị thành niên ra đời nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các em. Tuy nhiên, việc xác định đúng người giám hộ đương nhiên, hiểu rõ điều kiện giám hộ và thực hiện thủ tục đăng ký giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 đôi khi gây bối rối cho người thân. Để giúp bạn đọc tháo gỡ những vướng mắc này, Luật Tiền Phong đã tổng hợp và giải đáp các câu hỏi về Quyền Giám hộ của ông/bà đối với cháu trong bài viết dưới đây.

Nội Dung Chính

Câu hỏi:

Chào luật sư,

Tôi năm nay 63 tuổi, tôi có câu hỏi xin hỏi luật sư như sau: Con trai tôi mất gần được 100 ngày, khi còn sống cháu có lập gia đình với một người vợ và có hai con. Sau đó vợ cháu vỡ nợ nên bỏ đi, cháu phải ly hôn đơn phương ra tòa án và theo tòa thì cháu được nuôi cả hai con chung với người vợ đầu tiên. Sau đó hơn một năm thì con trai tôi kết hôn với người vợ thứ hai và cháu có thêm một con. Giữa năm nay không may cháu bị mất đột ngột. Gia đình tôi đã lo tang ma cho cháu. Lúc tang sự thì người vợ đầu tiên của cháu có về nhưng sau đó lại bỏ đi đâu mất, tôi không biết hiện nay cô ấy đang ở đâu. Hiện nay hai con của cháu với người vợ đầu tiên vẫn ở với vợ chồng tôi. Người vợ thứ hai và cháu nội thứ ba của tôi cũng ở với chúng tôi.

Tuần trước tôi được biết trước khi qua đời con tôi có mua bảo hiểm nhân thọ của Sunlife và bên bảo hiểm bảo là giá trị bảo hiểm là 600.000.000, ba đứa con của cháu mỗi đứa được 30.000.000 đ là 90.000.000đ. Muốn lĩnh phần bảo hiểm này thì chỉ có người giám hộ cho các cháu tôi được lĩnh nhưng hiện nay con dâu đầu tiên của tôi bỏ đi đâu tôi không biết, tôi được biết người này không đàng hoàng và vẫn nợ rất nhiều. vậy tôi phải làm gì để có thể lĩnh tiền bảo hiểm của bố các cháu để dành cho cháu tôi, tôi có thể giám hộ cho các cháu tôi khi mẹ cháu bỏ đi từ lúc các cháu còn nhỏ và hiện bố cháu mất mẹ cháu cũng không nuôi dưỡng các cháu?

Luật sư tư vấn cho tôi các thủ tục để tôi được là giám hộ của các cháu và lĩnh còn bảo hiểm kia về để lo tương lai cho các cháu tôi.

Tư vấn của Luật Tiền Phong:

Xin chào bác, cảm ơn bác đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Tiền Phong. Dựa trên thông tin bác cung cấp và các quy định pháp luật hiện hành, chúng tôi xin tư vấn hướng giải quyết cụ thể để bác tham khảo như sau:

1. Xác định tư cách Người giám hộ đương nhiên của ông/bà đối với các cháu:

Pháp luật dân sự có quy định rõ về người giám hộ đương nhiên trong trường hợp trẻ vị thành niên không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không đủ điều kiện chăm sóc.

Theo Điều 47 Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên không còn cha hoặc mẹ và người còn lại không đủ điều kiện thực hiện quyền, nghĩa vụ thì cần có người giám hộ.
Theo Khoản 2 Điều 52 Bộ luật Dân sự 2015, trường hợp người chưa thành niên không còn cha mẹ hoặc cha mẹ đều không đủ điều kiện làm người giám hộ, thì ông bà nội, ông bà ngoại là người giám hộ đương nhiên (nếu không có anh chị ruột đủ điều kiện hoặc không có thỏa thuận khác).

Trong trường hợp của hai cháu đầu (con của con trai bác với người vợ đầu):

Cha các cháu (con trai bác) đã mất.
Mẹ ruột các cháu (vợ đầu) đã bỏ đi từ lâu, không nuôi dưỡng, không rõ tung tích, về cơ bản là không thực hiện quyền và nghĩa vụ của người mẹ.
Hiện tại, hai bác (ông bà nội) đang là người trực tiếp nuôi dưỡng hai cháu.

=> Như vậy, căn cứ vào các quy định trên, hai bác chính là người giám hộ của hai cháu nội (con của người vợ đầu). Đối với cháu thứ ba (con của người vợ thứ hai), nếu người mẹ (vợ thứ hai của con trai bác) vẫn đang ở cùng và thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng cháu thì người mẹ đó là người đại diện theo pháp luật của cháu, không cần đặt vấn đề giám hộ.

2. Sự cần thiết và Thủ tục Đăng ký Giám hộ tại UBND cấp xã:

Mặc dù hai bác là người giám hộ thời điểm này, nhưng để thực hiện đầy đủ các quyền của người giám hộ, các bác phải thực hiện thủ tục đăng ký giám hộ tại ủy ban nhân dân cấp xã, phường nơi cháu các bác cư trú.

Khoản 3 Điều 46 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ: “Việc giám hộ phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền… Người giám hộ đương nhiên mà không đăng ký việc giám hộ thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ của người giám hộ.”

Tuy nhiên, để thực hiện các giao dịch pháp lý quan trọng nhân danh người được giám hộ (như việc nhận tiền bảo hiểm, quản lý tài sản riêng của cháu), việc đăng ký và có văn bản xác nhận từ cơ quan nhà nước (Trích lục đăng ký giám hộ) là rất cần thiết và thường là yêu cầu bắt buộc của các tổ chức (như công ty bảo hiểm).

Thủ tục đăng ký giám hộ:

Nơi thực hiện: UBND cấp xã nơi cư trú của bác (người giám hộ) hoặc của các cháu (người được giám hộ).

Hồ sơ cần chuẩn bị:

khai đăng ký giám hộ (theo mẫu của Thông tư 04/2020/TT-BTP).
Giấy tờ chứng minh tư cách giám hộ đương nhiên và tình trạng của cha mẹ cháu:
Giấy khai sinh của hai cháu.
Giấy chứng tử của con trai bác.
Giấy tờ chứng minh tình trạng của mẹ ruột hai cháu (vợ đầu): Quyết định ly hôn của Tòa án (nếu có thể hiện việc giao con cho cha nuôi); Xác nhận của Công an/UBND xã nơi người mẹ từng cư trú về việc người này đã bỏ đi khỏi địa phương, không rõ nơi ở hiện tại, không thực hiện nghĩa vụ chăm sóc con (đây là giấy tờ quan trọng cần cố gắng xin).
Giấy tờ tùy thân (CCCD/CMND) của bác (người đăng ký giám hộ).

Quy trình: Nộp hồ sơ tại Bộ phận Một cửa của UBND cấp xã. Cán bộ tư pháp – hộ tịch sẽ kiểm tra, xác minh. Nếu hồ sơ hợp lệ, Chủ tịch UBND xã sẽ cấp Trích lục đăng ký giám hộ.

3. Thủ tục nhận quyền lợi Bảo hiểm Nhân thọ cho các cháu:

Sau khi có Trích lục đăng ký giám hộ (hoặc có thể tiến hành song song), bác cần làm việc với công ty bảo hiểm (Sunlife) để nhận quyền lợi cho các cháu. Đầu tiên, bác cần thông báo về sự kiện bảo hiểm (con trai bác mất) và yêu cầu hướng dẫn thủ tục giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho người thụ hưởng là các cháu.

Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu trả tiền bảo hiểm (thông thường gồm):

Đơn yêu cầu trả tiền bảo hiểm (theo mẫu của Sunlife).
Giấy chứng tử (bản sao y) của con trai bác.
Hợp đồng bảo hiểm (bản chính hoặc bản sao công chứng).
Giấy khai sinh (bản sao y) của cả ba cháu.
Trích lục đăng ký giám hộ (bản sao y) của bác đối với hai cháu đầu.
Giấy tờ tùy thân (bản sao y CCCD/CMND) của bác (người giám hộ nhận thay).
Đối với cháu thứ ba, cần giấy tờ tùy thân của mẹ cháu (vợ thứ hai) là người đại diện theo pháp luật.
Các giấy tờ khác theo yêu cầu cụ thể của Sunlife (nếu có).

Lưu ý cực kỳ quan trọng về thời hạn: Khoản 1 Điều 30 Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022 quy định: “Thời hạn nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường, trả tiền bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm là 01 năm kể từ ngày xảy ra sự kiện bảo hiểm.” Do con trai bác mất gần 100 ngày, thời hạn 1 năm đang đến gần. Bác cần khẩn trương nộp hồ sơ yêu cầu trả tiền bảo hiểm cho Sunlife càng sớm càng tốt, kể cả khi chưa hoàn tất thủ tục đăng ký giám hộ. Bác có thể nộp trước các giấy tờ cơ bản và cam kết bổ sung Trích lục đăng ký giám hộ ngay khi được cấp.

4. Chuẩn bị cho trường hợp có tranh chấp về quyền giám hộ:

Bác có nêu lo ngại về việc người vợ đầu “không đàng hoàng”. Có khả năng khi biết về khoản tiền bảo hiểm, người này có thể quay lại và tranh chấp quyền giám hộ hai cháu đầu.

Theo Điều 54 Bộ luật Dân sự 2015, nếu có tranh chấp về người giám hộ giữa những người đủ điều kiện, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi các cháu cư trú sẽ là cơ quan có thẩm quyền chỉ định người giám hộ.

Để bảo vệ quyền lợi của các cháu và khẳng định vai trò chăm sóc thực tế của mình, bác cần chủ động thu thập và chuẩn bị các bằng chứng chứng minh:

Hai bác đã trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc hai cháu ổn định, liên tục trong thời gian dài.
Mẹ ruột các cháu đã bỏ đi, không thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, chu cấp (có xác nhận của chính quyền địa phương, lời khai người làm chứng…).
Hai bác có đủ điều kiện về sức khỏe, đạo đức, kinh tế để tiếp tục nuôi dưỡng các cháu tốt nhất.
Các giấy tờ liên quan đến việc học tập, khám chữa bệnh, chi phí sinh hoạt của các cháu do hai bác chi trả.

Việc hai bác đang trực tiếp nuôi dưỡng và mẹ cháu đã bỏ đi là những yếu tố rất quan trọng để Tòa án xem xét khi ra quyết định, nhằm đảm bảo lợi ích tốt nhất cho các cháu.

5. Sự hỗ trợ của Luật Tiền Phong:

Việc thực hiện các thủ tục đăng ký giám hộ, làm việc với công ty bảo hiểm và chuẩn bị cho các tình huống pháp lý phức tạp có thể mất nhiều thời gian và công sức. Luật Tiền Phong có thể hỗ trợ bác trong các công việc sau:

Tư vấn chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người giám hộ, thủ tục đăng ký giám hộ, thủ tục nhận tiền bảo hiểm.
Hướng dẫn, hỗ trợ soạn thảo và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ đăng ký giám hộ, hồ sơ yêu cầu trả tiền bảo hiểm.
Đại diện bác làm việc với UBND cấp xã để hoàn tất thủ tục đăng ký giám hộ.
Đại diện bác làm việc với công ty bảo hiểm Sunlife để yêu cầu giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho các cháu.
Tư vấn, chuẩn bị hồ sơ và phương án pháp lý để bảo vệ quyền lợi trong trường hợp phát sinh tranh chấp về quyền giám hộ tại Tòa án.

Bác nên sớm tiến hành các thủ tục cần thiết, đặc biệt là việc nộp hồ sơ yêu cầu trả tiền bảo hiểm để đảm bảo thời hạn theo luật định.

===================

Công ty Luật TNHH Tiền Phong.

Địa chỉ: Tầng 3, tòa nhà Bình Vượng, số 200, đường Quang Trung, phường Quang Trung, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 091 6162 618/097 8972 587.

Email: Contact@luattienphong.vn.